Jakub Szydłowiecki z Odrowążów, nazywany także Jakubem Szydłowieckim (starszym), żył w drugiej połowie XIV wieku oraz zmarł pomiędzy rokiem 1433 a 1436.
Był on znaczącym polskim możnowładcą oraz protoplastą potężnego rodu Szydłowieckich. Jakub Szydłowiecki to także rycerz, który nosił herb Odrowąż, symbolizujący jego przynależność do elity rycerskiej ówczesnej Polski.
Warto przypomnieć, że był on również współdziedzicem Szydłowca, co dowodzi jego wpływowej pozycji w ówczesnym społeczeństwie.
Służba
Jakub Odrowąż Szydłowiecki stał się znany jako „dzielny rycerz”, biorąc udział w słynnej bitwie pod Grunwaldem. Jest on znany z tego, że prawdopodobnie służył w krakowskiej chorągwi nadwornej, która była osobistą strażą króla Władysława Jagiełły. Komendę nad tą chorągwią sprawował Jakub ze Sprowy, herbu Odrowąż, który był krewnym Jakuba Szydłowieckiego.
W latach 1412–1423 Szydłowiecki pełnił funkcję dworzanina biskupa Wojciecha Jastrzębca. Warto zauważyć, że pierwsi przedstawiciele rodu Szydłowieckich najprawdopodobniej zarządzali dwoma niezależnymi dworami. Mimo iż nie przeprowadzili formalnego podziału miasta ani okolicznych dóbr, którymi zarządzał Sławko – brat Jakuba, ten ostatni, jako dworzanin biskupa krakowskiego, nie miał zbyt częstych okazji, by odwiedzać Szydłowiec.
Po zakończeniu swojej służby Jakub najprawdopodobniej osiedlił się w grodzie, który znajdował się nieopodal osady, w malowniczych rozlewiskach rzeki Korzeniówki.
Działalność
Prawdopodobnie pierwszymi osobami, które przyjęły nazwisko Szydłowiecki, byli bracia Jakub oraz Sławko. Najwcześniejsza wzmianka na ich temat pochodzi z dokumentu z dnia 1 stycznia 1401 roku, w którym zostali określeni jako „Bracia i Dziedzice z Szydłowca”.
W tym samym roku, Jakub oraz Sławko, postanowili ufundować parafię oraz drewniany kościół pod wezwaniem św. Zygmunta. Świątynia ta została uposażona w znaczne dobra, w tym cztery łany ziemi, staw rybny, łąkę, las z barciami, a także dwie karczmy oraz dziesięciny z pięciu wsi, w tym Szydłowca. To wszystko miało znaczący wpływ na rozwój nie tylko tej miejscowości, ale i całego regionu.
Dnia 8 lutego 1427 roku, Jakub i Sławko wprowadzili regulacje dotyczące praw i obowiązków mieszkańców Szydłowca, wzorując się na przepisach sandomierskich. Mieszczanie zobowiązani byli do opłat dla właścicieli miasta – płacili po groszu za każdy dom, a podobnie za warzenie i szynkowanie piwa. Każdy ogród obciążany był dodatkowo sumą 2 groszy. Rzemieślnicy musieli wnosić po groszu od warsztatu, a sukiennicy obciążeni byli również opłatami od produkcji.
Dodatkowo, mieszkańcy byli zobligowani do płacenia dziedzicom po 6 denarów od każdej grzywny szosu oraz do stawiania konia o wartości 3 grzywien w czasie wojny. W zamian za te obciążenia, otrzymywali las Karwa, leżący za plebańską stawą, a także dąbrowę oraz inne nieużytki, które mogli wykorzystać jako pastwiska. Otrzymali również prawo wyboru dwóch rajców, a dwóch pozostałych wyznaczali właściciele miasta.
W roku 1433, Jakub i Sławko dokonali kolejnych inwestycji, nadając szydłowieckiej parafii pięć nowych karczem, zlokalizowanych w Szydłowcu. Zdecydowali się także przeznaczyć grosz z dziesięciu własnych karczem na rzecz kościoła. W ramach swojego hojne daru, ofiarowali również część lasu z pasieką oraz grunty leżące pomiędzy rzeką Korzeniówką a Wolą Szydłowiecką, co miało przyczynić się do dalszego rozwoju miejscowej społeczności.
Posiadłości
Jakub Szydłowiecki był spadkobiercą klucza dóbr rodziny Odrowążów. W skład tego majątku wchodziły różne miejscowości, takie jak Nowy Szydłowiec, Stary Szydłowiec, Ciechostowice, Szydłówek, Wola Korzeniowa, Grabowa, Dziurów, Pogorzałe, Chlewiska, Skarżysko Książęce oraz Prędocinek.
Jakub nie tylko zarządzał dobrami szydłowieckimi, lecz także był właścicielem wsi Dęba. W roku 1414 zastawił ją na okres sześciu lat Stanisławowi Mazurowi z Łaźniewa.
Do roku 1412 administracją Szydłowca zajmowali się Jakub, Sławko oraz ich siostra Małgorzata. W roku 1413 bracia postanowili odkupić od Małgorzaty, żony Piotra z Tułkowic, jej dziedziczną część Szydłowca. Po śmierci Sławka, majątek Szydłowiec przeszedł w ręce Jakuba, z którego to dóbr po jego śmierci skorzystali jego synowie.
Genealogia
Jakub Szydłowiecki jest postacią o ciekawym pochodzeniu. Był on synem nieznanego z imienia Odrowąża, a także bratem Sławka oraz Małgorzaty. Wszedł w związek małżeński z krewną biskupa Wojciecha Jastrzębca, co zaowocowało narodzinami trzech synów i dziewięciu córek. Warto zaznaczyć, że jedna z córek nosiła imię Barbara, podczas gdy imiona pozostałych sióstr pozostają nieznane.
Najstarszym z potomków Jakuba był Stanisław, a jego rodzeństwo stanowili również Piotr i Mikołaj. Jakub Szydłowiecki zmarł po swoim bracie Sławku, a dokładniej między rokiem 1433 a 1436. Warto wspomnieć, że w roku 1433, obaj bracia podpisali dokument na rzecz kościoła w Szydłowcu. Natomiast w 1436 roku, król Władysław Warneńczyk na prośbę synów Jakuba: Piotra, Stanisława i Mikołaja, przyznał miastu prawo do organizacji corocznego jarmarku na św. Zygmunta.
Genealogia Jakuba Szydłowieckiego jest złożona i pokazuje bogatą historię jego rodziny. Poniżej znajduje się drzewo genealogiczne Jakuba Szydłowieckiego:
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | N Odrowąż | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | Jakub Szydłowiecki ≈ nieznana z imienia Jastrzębcówna | _ | Małgorzata Odrowąż | _ | Sławko Szydłowiecki – duchowny | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||
| _ | Mikołaj Szydłowiecki | _ | Piotr Szydłowiecki | _ | Stanisław Szydłowiecki | _ | Barbara Szydłowiecka | _ | 8 nieznanych z imienia córek | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
- Na szlaku książąt mazowieckich, nr 1/(04)/2010, ISBN 978-83-925516-9-0, s. 27
- Danuta Słomińska-Paprocka, Szydłowiec i okolice, Szydłowiec 2003
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Sławko Szydłowiecki | Elżbieta Szydłowiecka | Stanisław Szydłowiecki | Mikołaj Szydłowiecki (młodszy) | Krzysztof SzydłowieckiOceń: Jakub Szydłowiecki (starszy)