Praga to nieoficjalna dzielnica znajdująca się w Szydłowcu, która jest podzielona na kilka interesujących części. Każda z tych stref ma swoją unikalną charakterystykę i znaczenie.
Wśród dzielnic Pragi wyróżniamy:
- Stara Praga,
- Nowa Praga, znana również jako Osiedle Północ lub Praga Północ,
- Osiedle Przydworcowe,
- Targowica,
- Długosz.
Każda z tych części przyczynia się do różnorodności i bogactwa kulturowego tej okolicy.
Położenie
Praga znajduje się w centralnej i północnej części Szydłowca. Jej granice wyznaczają od południa ulica Zamkowa, a od wschodu ulica Kościuszki. Zachodnią granicą dzielnicy jest rzeka Korzeniówka. Praga kończy się na skrzyżowaniu ulicy Kościuszki z trasą E77 oraz na północnym obrzeżu miasta. Na terenie tej dzielnicy przebiega odcinek drogi wojewódzkiej 727.
Granice Pragi wchodzą w sąsiedztwo z Osiedlem Wschód, Starym Miastem, a także z Podzamczem. Na północy dzielnica sąsiaduje z wsią Długosz oraz Zdziechów. Kluczowym punktem Pragi jest plac Wolności, który wcześniej nosił miano Rynku Składowego.
Wśród głównych ulic Pragi znajdują się: Radomska (od ul. Zamkowej aż do końca), Zamkowa (północna część, dochodząca do rzeki Korzeniówka), Kościuszki (od ul. Zamkowej do obwodnicy), a także Północna, Polna, Targowa, Metalowa, Garbarska, Browarska, Przechodnia, Poprzeczna, Słomiana, Świętokrzyska, Kopernika, Maleckiego, Szydłowieckiego oraz Słoneczna.
Historia
W 1512 roku miasto Szydłowiec uzyskało cenny przywilej od króla Zygmunta Starego, co pozwoliło mu na składowanie żelaza. Dzięki temu krokowi, miejscowość znacząco zwiększyła swoje granice, aby pomieścić ten istotny surowiec. Wkrótce potem Mikołaj Szydłowiecki przystąpił do wyznaczania obszaru, w którym powstać miała nowa dzielnica przeznaczona na składowanie żelaza. Powstały tam plac, który pierwotnie nazywano Rynkiem Składowym, a który z czasem stał się miejscem legalnego gromadzenia tego surowca.
Wkrótce Mikołaj zdecydował o stworzeniu na południe od tej lokalizacji nowej dzielnicy Skałkę, która miała być ograniczona kościołem szpitalnym. Rynek Składowski, będący największym placem Szydłowca, usytuowany był na płycie piaskowca, przy rozwidleniu gościńca radomskiego oraz traktu prowadzącego do Skrzynna. Z biegiem czasu, Rynek zyskał miano Rynku Słomianego, gdyż powozy, które transportowały żelazo nocą, hałasowały na tyle głośno, że w celu wyciszenia terenu zaczęto pokrywać dachy słomą.
Dzielnica szybko się rozrosła, a w kierunku południowym powstały nowe ulice, takie jak Szpitalna, Słomiana, Przechodnia, Poprzeczna oraz Radomska, które łączyły obszar z innymi częściami miasta. Od XVIII wieku zaczęli przybywać Żydzi, którzy osiedlali się głównie na Skałce, a z czasem zaczęli też mieszkać w Składach. Ich obecność dominowała w południowej części miasta, które z czasem stało się dzielnicą Żydowską, obejmującą Skałkę z jej centralnym punktem – Rynkiem Skałecznym, znanym później jako Rynek Żydowski.
W miarę, jak składowanie żelaza w Rynku Słomianym ustało, dzielnica zaczęła być nazywana Pragą. W czasach II Rzeczypospolitej obszar ten powiększał się o nowe ulice, takie jak Garbarska, gdzie powstała garbarnia oraz bóżnica, a także Polna. Sytuacja uległa znaczącej zmianie w sierpniu 1942 roku, gdy Praga została włączona do ściśle strzeżonego getta.
Po zakończeniu II wojny światowej, dzielnica rozwinęła przemysł garbarski. W tym czasie przy ulicy Garbarskiej powstały dwie nowe garbarnie – „Przyjaźń” i „Garbarz”. Istotnie zmienił się także wygląd Pragi, szczególnie w obszarze między ulicami Zamkową i Kościuszki oraz placem Wolności, gdzie wzniesiono kilkupiętrowe domy z usługami handlowymi oraz dworzec autobusowy. W miejscu zniszczeń wojennych na Starej Pradze zbudowano domki jednorodzinne.
Osiedle Północ z kolei zostało założone w latach 70. XX wieku jako kompleks domków jednorodzinnych. Wcześniej znajdowały się tam jedynie łąki oraz pola uprawne, z wyjątkiem ulicy Polnej oraz Północnej, przy których stało kilka domów mieszkalnych. Intensywna rozbudowa osiedla miała miejsce w latach 80. i obecnie składa się z ulic takich jak Północna, Świętokrzyska, Kopernika, Mikołaja Szydłowieckiego, Maleckiego, Słoneczna oraz Polna.
Turystyka
Praga, będąca dawną dzielnicą żydowską, obecnie zamieszkiwana jest przez zróżnicowane grupy społeczne. W częściach takich jak Stara Praga oraz Osiedle Przydworcowe można wyczuć silny wpływ socjalizmu, podczas gdy okolice targu ukazują mieszankę architektonicznych stylów, od tradycyjnych budynków po nowoczesne mieszkania.
Na terenie Pragi znajduje się wiele istotnych zabytków. W szczególności warto zwrócić uwagę na budynek garbarni usytuowany przy ulicy Garbarskiej, który sąsiaduje z domem modlitwy chasydów. Od strony ogrodu zachowała się kuczka, czyli drewniany ganek, który wykorzystywany był podczas żydowskiego Święta Kuczek, znanego również jako Sukkot lub Święto Namiotów. To wnętrze cechuje bogata polichromia, w tym kasetony na suficie, dekoracje w formie liściastych drzew oraz motywy takie jak patera z owocami, winne grono i kielich z butelką, a także hebrajskie inskrypcje oraz Tarcza Dawida. Obecnie w zachowanej bożnicy mieści się pub.
Kolejnym interesującym miejscem jest plac Świętego Ducha, który znajduje się na miejscu dawnego kościółka z przytułkiem. Na placu stoi krzyż, upamiętniający historyczny kościół, ufundowany przez rodzinę Orzechowskich.
Na zbiegu ulic Słonecznej, Polnej i Browarskiej odnajdujemy zabytkową kapliczkę z 1708 roku, w której spoczywają zmarli, którzy stracili życie podczas epidemii.
Dodatkowo, wzdłuż ulicy Radomskiej znajdują się stare kamienice, które pochodzą nawet z XIX wieku, w tym stara wozownia przy domu nr 60. Cały obszar Starej Pragi jest bogaty w zabytkową architekturę, której historia jest widoczna na każdym kroku.
Gospodarka
W XX wieku Stara Praga w Szydłowcu stała się obszarem, który doświadczał znacznego upadku gospodarczego. Wiele starych garbarni, świadczących niegdyś o znakomitej historii tego miejsca, popadło w ruinę.
Na przełomie XX i XXI wieku sytuacja zaczęła się zmieniać. Dawne zakłady garbarskie zostały sprzedane, a ich miejsce zajęły nowoczesne firmy, które wprowadziły nową jakość do lokalnej gospodarki. Na przykład teren przy ulicy Browarskiej, gdzie znajdują się ruiny browaru, przeszedł znaczną transformację. Prywatni właściciele zainwestowali w budowę ekskluzywnego domu weselnego pod nazwą „Lodownia”, a także otworzyli kilka innych przedsiębiorstw.
Na ulicy Metalowej tuż obok targowicy, rozwija się wiele firm, co pozytywnie wpływa na rynek pracy w regionie. Z kolei Specjalna Strefa Ekonomiczna „Starachowice” Podstrefy „Szydłowiec” przyciąga inwestycje, co jest istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego.
Na ulicy Maleckiego zlokalizowane są natomiast przyjemne ogródki działkowe, gdzie mieszkańcy mogą odpoczywać w otoczeniu zieleni. Warto również wspomnieć, że w obrębie ulicy Targowej znajduje się Targowica Miejska nr 2, która stanowi istotny element lokalnej ekonomii, oferując mieszkańcom szeroki asortyment produktów.
- Stara Praga ulokowana w obrębie Szydłowca,
- rozwojowe inicjatywy na terenie dawnych garbarni,
- ulepszenia w infrastrukturze i nowe obiekty,
- obecność Specjalnej Strefy Ekonomicznej,
- ogródków działkowych oraz Targowicy Miejskiej.
| centrum |
|
|---|---|
| osiedla |
|
| integralne części miasta |
|
| części miasta wg TERYT |
|
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Podgórze (Szydłowiec) | Wymysłów (Szydłowiec) | Główne Miasto (Szydłowiec) | Irena (Szydłowiec) | Książek (Szydłowiec) | Podzamcze (Szydłowiec) | Stara Wieś (Szydłowiec)Oceń: Praga (Szydłowiec)