Ulica Radomska jest wiodącą arterią komunikacyjną Szydłowca, a jej centralne położenie sprawia, że jest to miejsce, które tętni życiem. Rozciąga się ona przez obszary Starego Miasta oraz Praga, co czyni ją niezwykle istotnym punktem na mapie tego miasteczka.
Ulica ta pełni kluczową rolę w łączeniu głównych placów Szydłowca, co przyczynia się do jej znaczenia zarówno w codziennym funkcjonowaniu mieszkańców, jak i w kontekście turystycznym.
Alejka
„Reprezentacyjna arteria miasta ciągnie się na przestrzeni od Rynku Wielkiego do pl. Marii Konopnickiej. Wzdłuż całej jej długości można napotkać dwa pasy drzew różnych gatunków, w tym klony, ozdobne wiśnie oraz śliwy. Cała alejka jest jednokierunkowa, a jej nawierzchnia wyłożona jest brukiem. W okresie PRL-u, przy tej ulicy, po obu stronach, zaaranżowane były kwietniki, co sprzyjało estetycznemu wyglądowi tej przestrzeni. Służby porządkowe szczególnie dbały o czystość i porządek w tej alejce.”
Historia
Początki ulicy Radomskiej sięgają czasów, gdy osada zaczynała się rozwijać. Wówczas z placu targowego prowadziła na północ droga do Radomia. Osada zyskiwała status miasta, co wiązało się z utworzeniem Rynku, zlokalizowanego na miejscu dawnego placu targowego. Z północno-wschodniej części tego obszaru biegła droga do Skrzynna, od której odchodziły ulice Radomska i Skaryszewska. Pierzeja wschodnia ulicy oraz rynku charakteryzowała się długimi, wąskimi parcelami, sięgającymi około 160 m, które zawierały ogrody i zabudowania gospodarcze.
W I połowie XVI wieku Mikołaj Szydłowiecki zdecydował się na stworzenie nowych dzielnic na północ od Głównego Miasta, takich jak Skałka oraz Składy. Powstanie tych dzielnic łączyło się z uruchomieniem rynków Skałecznego i Słomianego oraz nowych ulic, łączących wszystkie miejskie place; obecnie stanowią one jedną ulicę Radomską. W tym okresie nadano nazwę ulicom: Długa (łącząca Rynek Wielki z rynkiem Skałecznym), Szpitalna (od Rynku Skałecznego do Słomianego) oraz gościnec Radomski (od Rynku Słomianego do granic miasta). Dodatkowo, na końcu gościńca radomskiego istniała brama Radomska, która pełniła funkcje celno-porządkowe.
W 1529 roku Mikołaj Szydłowiecki zainicjował budowę kościoła pw. św. Ducha i św. Anny, który był integralną częścią szpitala oraz przytułku dla osób starszych, inwalidów, chorych i ubogich. Kościół został usytuowany na końcu Skałki, w pobliżu niegdyś płynącego strumienia, od którego nazwę wzięła ulica Szpitalna, nawiązująca do położenia tegoż kościoła.
Pomimo dostępności materiałów budowlanych oraz cegielni w okolicach miasta, dominowały drewniane domy, które często stawały się ofiarą pożarów, jak miało to miejsce w 1630 roku. Warto jednak zauważyć, że źródła z miejskich ksiąg i relacji świadków z końca XVIII oraz I połowy XIX wieku wspominają o murowanych kamienicach w Szydłowcu. Okres XVI i I połowy XVII wieku był czasem intensywnego rozwoju miasta, kiedy to powstawały zdobione kamienice z portykami, podcieniami oraz attykami ciągnące się wzdłuż głównych ulic i placów. Niestety wiele z tych obiektów uległo zniszczeniu na skutek znacznego wyludnienia w drugiej połowie XVII oraz I połowie XVIII wieku. Kilka kamienic istniało przy ulicy Długiej.
Na wschodniej pierzei ulicy Długiej, przy długich działkach oraz wzdłuż północnych granic, w podwórzach wznoszono oficyny mieszkalne oraz zabudowania gospodarcze. W głębi działek znajdowały się ogrody warzywne, a na ich końcu stodoły. Do dziś przetrwały murowane ogrodzenia oraz piwnice w kilku lokalizacjach. Badania przeprowadzone w latach 1986–1988 przez Danutę i Bogusława Paprockich wykazały istnienie wielu starych piwnic w pobliżu rynku oraz sąsiednich ulic. Piwnice te z reguły znajdowały się pod frontowym traktem, zbudowanymi parami, prostopadle do pierzei. Część piwnic w ulicy Radomskiej (numery 4, 19, 21) wystawała poza elewacje frontowe budynków, co wskazuje na pierwotną linię zabudowy oraz potwierdza obecność podcieni, które były oświetlane przez okna od frontu.
Od drugiej połowy XVII wieku, Szydłowiec zaczął doświadczać trudności związanych z epidemiami, wojnami oraz brakiem zainteresowania ze strony Radziwiłłów. Liczna część rodowitych mieszkańców miasta wymarła, co prowadziło do napływu Żydów, którzy zaczęli przybywać do Szydłowca od XVIII wieku. Zamieszkiwali oni Składy oraz Skałkę, co znacząco rozszerzało obszar obecnej ul. Radomskiej.
W XVIII wieku, na granicy Głównego Miasta ze Skałką – w połowie ulicy Długiej – ustanowiono strefę, w której Żydzi mogli się osiedlać. Z biegiem czasu granice te zatarły się, a społeczność żydowska zaczęła zamieszkiwać prawie całą ulicę Długą. Niestety, w drugiej połowie XIX wieku miała miejsce katastrofalna pożar w mieście, który zniszczył znaczną część drewnianej zabudowy, w tym ulicy Długiej, Szpitalnej oraz kościół szpitalny. W miejscu dawnego kościoła postawiono krzyż, który przetrwał do dziś. W trakcie II wojny światowej znaczna część zabudowy żydowskiej została zniszczona, jednak po wojnie część z judaistycznych kamienic odbudowano.
Nie udało się ustalić dokładnej daty, kiedy ulice Szpitalna i Długa oraz gościniec Radomski połączono w jeden ciąg. Najstarsze zapiski dotyczące ulicy Radomskiej, jako części Szydłowca, pojawiły się w dokumentach z XIX wieku. Obecnie ulica Radomska jest jedną z najdłuższych ulic w Szydłowcu.
Stan obecny
Ulica Radomska, prowadząca przez Szydłowiec, ma wiele do zaoferowania, szczególnie w kontekście architektonicznym. Cała jej długość jest ozdobiona zabytkowymi kamienicami, które niestety często prezentują się w nie najlepszym stanie.
Warto zauważyć, że od ulicy Zamkowej ku placowi Wolności, po prawej stronie zlokalizowane są także blok mieszkalne, które wchodzą w skład Osiedla Przydworcowego, co dodaje różnorodności tej okolicy.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Rynek Wielki w Szydłowcu | Plac Wolności w Szydłowcu | Plac Marii Konopnickiej w Szydłowcu | Ulica Tadeusza Kościuszki w SzydłowcuOceń: Ulica Radomska w Szydłowcu