Jan Hebdzyński


Jan Paweł Hebdzyński, urodzony 26 czerwca 1869 roku w Szydłowcu, to postać, która odegrała znaczącą rolę w dziejach Polski. Zmarł 31 grudnia 1929 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie nie tylko ślady w historii, ale również istotny wkład w rozwój polskiego systemu prawnego.

Był on działaczem państwowym oraz znaczącym adwokatem, który pełnił funkcję ministra sprawiedliwości w rządzie Leopolda Skulskiego. Jego kariera zawodowa i polityczna miała wpływ na kształtowanie się polskiego prawa oraz administracji publicznej w początkowych latach XX wieku.

Życiorys

Jan Hebdzyński przyszedł na świat w Szydłowcu, jako syn miejscowego kamieniarza Teofila oraz jego małżonki Teodory Konstancji z Nowickich. W latach swojej edukacji uczęszczał do podstawówki w Szydłowcu, gdzie zakończył naukę w 1882 roku. Następnie kształcił się w gimnazjum filologicznym w Radomiu. W późniejszym okresie, w latach 1890–1893, studiował na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, a pomiędzy rokiem 1893 a 1898 odbywał aplikację w Sądzie Okręgowym w Radomiu oraz w Urzędzie Hipotecznym w Warszawie. Od roku 1898 rozpoczął pracę w warszawskiej kancelarii adwokata Zygmunta Wasiutyńskiego, by od 1909 roku prowadzić swoją własną kancelarię.

Jego specjalizacja obejmowała prawo cywilne, handlowe oraz hipotetyczne, a wśród jego klientów było wielu przedstawicieli ziemiaństwa oraz przemysłu. Dodatkowo, w swojej kancelarii prowadził kursy dla młodych adwokatów z zakresu prawa hipotecznego. Był jednym z pionierów warszawskiego samorządu adwokackiego, pełniąc również funkcję dziekana Rady Adwokackiej w Warszawie. Aktywnie zasiadał w zarządach różnych spółek kapitałowych, w tym Pabianickiej Fabryki Papieru Robert Saenger SA.

Działalność społeczna

W swoim życiu osobistym Hebdzyński angażował się w działalność społeczną jako członek wielu organizacji. Był aktywny w Kasy im. Mianowskiego, Towarzystwie Tatrzańskim, Towarzystwie Kursów Naukowych oraz Warszawskim Towarzystwie Higienicznym. Do jego obowiązków należało także zasiadanie w zarządzie Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, Polskiego Czerwonego Krzyża oraz Warszawskiego Towarzystwa Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowymi i Umysłowo Chorymi. W latach 1916–1920 sprawował funkcję radcy prawnego w Związku Ziemian, gdzie reprezentował interesy organizacji ziemiańskich z obszarów Księstwa Poznańskiego, Kongresówki oraz Galicji.

Działalność polityczna

Podczas I wojny światowej Hebdzyński związał się ze Stronnictwem Polityki Realnej, stając się członkiem Koła Międzypartyjnego. Angażował się w prace Biura Pracy Społecznej. Po utworzeniu odrodzonej Polski, w dniu 19 grudnia 1920 roku objął stanowisko ministra sprawiedliwości w rządzie Leopolda Skulskiego, uzyskując wsparcie Stronnictwa Prawicy Narodowej. Jako minister, skoncentrował się na organizacji sądownictwa oraz pracach legislacyjnych. Istotne zmiany dotyczyły poszerzenia kompetencji sądów pokoju oraz regulacji taksy dla pisarzy hipotecznych.

Hebdzyński dążył do włączenia terenów dawnych zaborów pruskiego oraz obszarów na wschód od byłego Królestwa Polskiego do polskiego systemu prawnego. Jego działania obejmowały również przygotowywanie projektów zmian w sprawach postępowania karnego i międzynarodowego prawa karnego, a także restytucji mienia skonfiskowanego przez carskie władze unitom. Oprócz działań w zakresie sądownictwa wojskowego, minister przeforsował ustawy dotyczące odpowiedzialności urzędników za przestępstwa związane z chęcią zysku oraz przepisy dotyczące zwalczania lichwy wojennej.

Funkcję ministra sprawiedliwości pełnił do 9 czerwca 1920 roku, a po zakończeniu swojej kariery politycznej zmarł 31 grudnia 1929 roku. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (174-4-19). W 2022 roku z inicjatywy Prezesa Rady Ministrów, Fundacja „Stare Powązki” odnowiła jego miejsce pochówku w ramach projektu mającego na celu restaurację grobów ministrów II RP.

Życie prywatne

Od 1894 roku Jan Hebdzyński był w związku małżeńskim z Wiktorią Łępicką, która wcześniej nosiła nazwisko Komierowska. Para doczekała się córek, co świadczy o ich rodzinnej stronie życia.

Przypisy

  1. a b c d Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939 [online], polona.pl [dostęp 03.10.2023 r.]
  2. a b c Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939 [online], polona.pl [dostęp 01.10.2023 r.]
  3. Nagrobki ministrów II RP – odnowione [online], Fundacja Stare Powązki [dostęp 13.04.2023 r.]
  4. Cmentarz Stare Powązki: HEBDZYŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 25.05.2022 r.]
  5. Archiwum Państwowe w Radomiu, Urząd Stanu Cywilnego parafii rzymskokatolickiej Szydłowiec, sygn. 62, akt ur. nr 92.

Oceń: Jan Hebdzyński

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:14